توسعه سریع و هوشمندانه صنعت پتروشیمی

توسعه صنعت پتروشیمی

به گزارش خبرنگار نیپنا، بهزاد محمدی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی دوشنبه ( سوم خردادماه) در نشستی خبری از مدیران، متخصصان و کارگران ساختار پتروشیمی برای ثبت رکوردهای تاریخی قدر دانی کرد و گفت: بسیار خوشحالیم که صنعت پتروشیمی، به‌عنوان صنعت طلایی کشور، روز به روز نقش و جایگاه خودش را در اقتصاد ملی مستحکم‌تر می‌کند.

محمدی رشد تقاضای سالانه فرآورده‌های نفتی در دنیا را کمتر از ۹ دهم درصد و رشد تقاضای سالانه محصولات پتروشیمی را نزدیک پنج درصد دانست و افزود: این نشانه مهمی برای لزوم توسعه هر چه بیشتر صنایع پتروشیمی است و ما باید با به‌کارگیری منابع هیدروکربنی غنی نفت و گاز به‌عنوان خوراک و براساس نقشه دقیق و مدون و بیش از پیش به سمت توسعه سریع و هوشمندانه ساختار پتروشیمی و خلق ثروت حرکت کنیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عمر ۵۸ ساله صنعت پتروشیمی اشاره کرد و افزود: ظرفیت تولید صنایع پتروشیمی از ۶۵ میلیون تن سال ۹۸ با بهره‌برداری از ۱۷ طرح و افزایش ۲۵ میلیون تنی به ۹۰ میلیون تن رسیده است که رکورد بی‌نظیری در تاریخ این صنعت به شمار می‌آید.

محمدی میانگین پیشرفت ۱۰ طرح باقیمانده جهش دوم ساختار پتروشیمی را ۸۴ درصد برشمرد و با بیان اینکه این طرح‌ها تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: با تحقق ۱۰۰ میلیون تن، صددرصد برنامه ششم توسعه در بخش پتروشیمی محقق می‌شود.

وی با بیان این که هم‌اکنون ۴۰ طرح فعال هم در قالب طرح‌های جهش سوم فعال هستند و ظرفیت تا سال ۱۴۰۴ به حدود ۱۳۵ میلیون تن می‌رسد، افزود: با تحقق طرح‌های جهش سوم، رتبه ایران در تولید محصولات پایه در خاورمیانه از رتبه دوم به جایگاه نخست ارتقا می‌یابد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر نقش صنعت پتروشیمی در گذر از خام‌فروشی تأکید کرد و گفت: صنعت پتروشیمی پارسال (سال ۹۹) ۴۰ میلیون تن انواع خوراک شامل گاز طبیعی، اتان، میعانات گازی، گاز غنی، نفتا و نفت سفید از صنعت نفت و گاز کشور دریافت کرده که معادل یک میلیون بشکه نفت خام در روز است.

محمدی ادامه داد: این عدد در سال ۱۴۰۴ با تکمیل و بهره‌برداری از ۵۰ طرح فعال ساختار پتروشیمی به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار معادل بشکه نفت خام در روز افزایش خواهد یافت و این رشد از منظر گذر از خام‌فروشی اهمیت بسیاری دارد.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون ۶۷ مجتمع پتروشیمی فعال داریم و با بهره‌برداری از طرح‌های باقیمانده جهش دوم که تا پایان سال به مدار تولید می‌آیند تعداد مجتمع‌های تولیدی به ۷۷ مجتمع افزایش می‌یابد، تصریح کرد: پارسال (سال ۹۹)، ۶۲ میلیون تن محصول در این صنعت تولید شد که بخشی از آن در خود صنعت به مصرف رسید و ۳۵ میلیون تن به عنوان محصول نهایی قابل فروش عرضه شده است.

به گفته محمدی، به‌صورت معمول ۳۰ درصد محصولات تولیدی در صنایع داخلی مصرف و ۷۰ درصد آن به کشورهای مختلف صادر می‌شود.

صادرات 10 میلیارد دلار محصولات پتروشیمی در سال99

مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ادامه این نشست خبری به موضوع صادرات محصولات پتروشیمی اشاره کرد و گفت: سال ۹۹ با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم و کاهش تقاضای ناشی از کرونا، ۲۵ میلیون تن صادرات داشتیم که درآمد ارزی ناشی از آن ۱۰ میلیارد دلار بوده است.

محمدی با بیان اینکه از سبد ۳۵ میلیون تن محصول نهایی ساختار پتروشیمی، ۱۰ میلیون تن به بازار داخلی عرضه شده و ارزش فروش داخلی ۵ میلیارد دلار بوده است، تأکید کرد: به جرأت می‌توان گفت هیچ صنعتی در کشور نداریم که به پایین‌دست خود ۱۰ میلیون تن محصول عرضه کند. این حجم محصول به رونق و اشتغال بی‌نظیری در ۱۵۰۰۰ بنگاه بزرگ و کوچک در پایین‌دست صنایع پتروشیمی منجر می‌شود.

وی با بیان اینکه درسال گذشته ۴۰ نوع مواد شیمیایی و حدود ۳۴۰ گرید محصولات پلیمری به بازار عرضه شده است، افزود: سال ۱۴۰۴ با بهره‌برداری از طرح‌های در دست اجرا، ۲۰ محصول جدید نیز به سبد محصولات صنعت پتروشیمی اضافه و سبد متنوع‌تر خواهد شد.

سرمایه گذاری 79 میلیارد دلاری در صنعت پتروشیمی

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به سرمایه‌گذاری در صنایع پتروشیمی اشاره کرد و گفت: تا امروز ۷۹ میلیارد دلار در ساختار پتروشیمی سرمایه‌گذاری شده است. این عدد با اتمام طرح‌های باقیمانده جهش دوم به ۸۲ میلیارد دلار و با تکمیل طرح‌های جهش سوم به ۱۰۵ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۴ خواهد رسید.

محمدی با بیان اینکه ما با هدف توسعه زنجیره ارزش، تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی، ایجاد تنوع در سبد محصولات و کاهش واردات محصولات گران‌ قیمت ۳۳ طرح پیشران در ۶ زنجیره، به‌عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری تعریف کردیم و در معرض سرمایه‌گذاران قرار داده شده است،گفت: تاکنون برای متقاضیان ۱۵ طرح پیشران مجوز صادر شده است. ظرفیت این طرح‌ها 3.3 میلیون تن و حجم سرمایه‌گذاری آن 3.5 میلیارد دلار برآورد شده است.

وی ادامه داد: با بهره‌برداری از این طرح‌ها ۱۸ نوع محصول جدید و خاص برای نخستین بار به سبد محصولات صنعت افزوده می‌شود و دغدغه بنگاه‌های صنایع پایین‌دستی در تأمین مواد اولیه و ۷۰ درصد از واردات 1.3 میلیارد دلاری کاهش می‌یابد.

زنجیره پروپیلن، مهم‌ترین زنجیره طرح‌های پیشران است

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مهم‌ترین زنجیره طرح‌های پیشران را زنجیره پروپیلن برای جبران کمبود در کشور عنوان کرد و افزود: به همین منظور طرح‌های تولید پروپیلن از متانول و در نقاطی که متانول وجود ندارد از گاز طبیعی و همین‌طور از پروپان برنامه‌ریزی شده و ما مصمم هستیم ظرفیت تولید پروپیلن را از یک میلیون تن فعلی به ۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۴ افزایش دهیم.

محمدی به موضوع پژوهش و فناوری در ساختار پتروشیمی اشاره کرد و مهم‌ترین رویداد این بخش در سال ۹۹ را رونمایی از دانش فنی فرآیند تولید پروپیلن از متانول دانست و توضیح داد: ما برای نخستین بار در صنعت پتروشیمی کشور شاهد ساخت یک طرح بزرگ پتروشیمی با دانش فنی تمام ایرانی با تولید محصول راهبردی پروپیلن خواهیم بود و به‌دلیل اهمیت موضوع، شرکت ملی صنایع پتروشیمی به‌عنوان یک شرکت توسعه‌ای اجرای این طرح را دنبال می‌کند و روند بومی‌سازی دانش فنی فرآیندهای پتروشیمیایی در سایر محصولات هم به‌سرعت دنبال می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ۸۵ نوع کاتالیست در صنایع پتروشیمی به ارزش ۲۷۵ میلیون دلار در سال مصرف می‌شود، گفت: ۲۰ نوع کاتالیست عمده صنعت پتروشیمی داخلی‌سازی شده و ۱۶ نوع دیگر تا پایان امسال (۱۴۰۰) بومی‌سازی می‌شود. درمجموع ۲۰۰ میلیون دلار از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین کاتالیست‌ها از سبد ۲۷۵ میلیون دلاری تا پایان سال بومی‌سازی می‌شود.

پرسش و پاسخ نمایندگان رسانه ها از معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی

ایران پترولیوم: با توجه به مذاکرات احیای برجام که در وین در حال برگزاری است، آیا سیگنال هایی از سرمایه گذاران خارجی برای حضور دوباره در ایران دریافت کرده اید و اگر این شرکت ها تمایل به حضور در ایران داشته باشند، روند مذاکرات به چه صورت خواهد بود؟ همچنین سال گذشته اعلام کردید که سیگنال هایی از هلدینگ ها دریافت کردید. در این زمینه نیز توضیح دهید.

-محمدی: در حال حاضر سیگنال جدی از طرف های خارجی دریافت نکرده ایم، اما فضا حاکی از باز شدن شرایط است و امیدواریم روند این ارتباطات گسترده تر شود. در دو حوزه نیاز به مشارکت و ورود شرکت های خارجی داریم. اول بحث تامین سرمایه و دوم در بحث دانش فنی است. هنوز در برخی از طرح ها در دانش فنی فرآیند کمبود داریم و دانش فنی موضوع مهمی است و باید به آن توجه شود.

ایران پترولیوم: با توجه به اینکه پیش از تحریم ها مذاکراتی با خارجی ها در ساختار پتروشیمی انجام شده بود. آیا در صورت بازگشت این شرکت ها، ادامه همکاری ها از سر گرفته می شود و یا اینکه استاندارهای همکاری ایران با شرکت های خارجی تغییر خواهد کرد؟

-محمدی: مهمترین موضوع ما تامین دانش فنی برای طرح های جدید و پیشران است که در صورت اجرا تا 70 درصد از واردات محصولات پتروشیمی بی نیاز خواهیم شد. مهمترین گلوگاه اجرای این طرح ها دانش فنی است و امیدواریم این اتفاق بیافتد و دسترسی به دانش فنی روز دنیا سهل تر شود.

خبرگزاری موج: تغییر قیمت خوراک در سال گذشته اتفاق افتاده است. این موضوع تا چه میزان بر سود سازی شرکت ها و تشویق سرمایه گذاران بر این بخش می تواند تاثیرگذار باشد؟ در بخش تکنولوژی اگر توافقی حاصل نشود چگونه این نیاز در کشور رفع خواهد شد؟

-محمدی: افزایش قیمت خوراک که اخیرا ایجاد شده تا حدی انگیزه سرمایه گذاران در اجرای برخی از طرح ها را متاثر خواهد کرد. در خصوص دانش فنی ما نیاز است که تلاش بیشتری داشته باشیم، البته در بخش فرآیند ایرانی سازی دانش فنی موفقیت و اقدامات بسیار خوبی انجام شده است. البته موضوع ایرانی سازی دانش فنی، فرایند چالشی و زمان بری خواهد بود ولی در بخش تولید کاتالیست ها وضعیت بهتر است.

در همین شرایط نیز برخی شرکت های خصوصی که ارتباط مستقیمی با تامین کنندگان دانش فنی برقرار کردند توانستند برخی از دانش فنی های مورد نیاز را کسب کنند . در عمل صنعت پتروشیمی برای توسعه هوشمندانه نیازمند دانش فنی روز دنیا است و هر چقدر دسترسی بیشتر داشته باشیم سرعت توسعه نیز بیشتر خواهد شد.

واحد مرکزی خبر: برخی پروژه های صنعت پتروشیمی صنایع دیگر به آن محتاجند. در اولویت چندم هستند.

-محمدی: ضمن توجه به توسعه تهاجمی، افزایش ظرفیت و درآمد ارزی برای کشور، اخیرا توجه همزمان به سمت توسعه کیفی ساختار پتروشیمی رفته است. در این زمینه 33 طرح با 3.3 میلیون تن ظرفیت تعریف کردیم تا طرح هایی که به شدت مورد نیاز هستند در حد چند ده هزار تن در کشور نیاز داریم را بتوانیم توسعه دهیم.
در فرآیند جدید توسعه هوشمند صنایع پتروشیمی همزمان با طرح های تهاجمی و تناژ بالا به طرح هایی نگاه کردیم که در تناژ پایین ولی به شکلی خاص در کشور مورد نیاز است.

با نقشه راه توسعه که در ماه های گذشته در کشور تدوین کردیم و در هفته های آتی در معرض سرمایه گذاران قرار خواهیم داد به این موضوع توجه ویژه شد که صنایع پایین دستی را عمدتا از واردات بی نیاز کرده و خوراک مورد نیاز آنها را در داخل تامین کنیم.

لازم است تنوع قابل توجهی در سبد محصولات خود ایجاد کنیم. این جزو اهم موضوعات مورد توجه ما است و در اولویت اول قرار دارد.

در جهش سوم در مقایسه با جهش دوم، کلی طرح های کیفی و اولوین بار داریم و صرفا تولید حجمی نیست.

خبرگزاری مهر: در مورد طرح بید بلند 2 که 3.5 میلیارد دلار سرمایه گذاری به اجرا رسید. با 40 درصد ظرفیت اسمی خوراک دریافت می کند. آیا برای حل این مشکل راهکارتان چه بوده است؟توقف پروژه لردگان و فاز دوم ایلام است. آیا این موضوع را تایید می کنید؟

محمدی: یکی از موضوعاتی که به درستی اشاره کردید تهدید و عدم پایداری خوراک های مورد نیاز صنعت پتروشیمی است. ما نمی توانیم صرفا تولید کنیم و باید به خوراک بالا دست و اتفاق های آن حوزه توجه کنیم و هم میزان خوراک و هم پایداری خوراک را در طول زمان رصد کنیم و در مورد بید بلند 2 که هلدینگ خلیج فارس سهامدار است طرح هایی در بالا دست بیدبلند خلیج فارس از جمله جمع آوری گازهای فلر از سوی هلدینگ خلیج فارس در حال انجام است و با تکمیل آنها تا پایان سال و برخی طی سال های آتی، خوراک مورد نیاز بید بلند تامین می شود.

در پالایشگاه ایلام نیز برای توسعه میادین که در بالادست پالایشگاه گاز ایلام هستند سرمایه گذار انتخاب شده و فاز2 پالایشگاه ایلام خوراک مکفی پتروشیمی ایلام را تامین می کند.

خبرگزاری فارس: بارها اعلام شده هدف از احداث پتروشیمی اسلام آباد غرب تامین نیاز داخلی است و صادرات نیست. از سوی دیگر اعلام می شود در تلاشیم تا صنایع پایین دستی را توسعه دهیم . با این حال تا کنون توسعه دقیق تری در مورد اینکه چگونه می خواهیم صنایع پایین دستی را توسعه دهیم را نه از وزارت نفت و نه از وزارت صمت ندیده ام. توضیحی می فرمایید؟

محمدی: طرح اسلام آباد غرب تاکید داریم که ما به عنوان ایرانی این دانش فنی که بعد از 15 سال در پژوهش و فناوری توسط دانشمندان کشور خودمان توسعه پیداکرده را در طرح اسلام آباد داشته باشیم و از این منظر این طرح، طرحی ملی و خاص است. محصولات این طرح در استان ها غرب و شمال غرب به مصرف می رسد و ما نمی توانستیم طرحی که در اسلام آباد غرب به لحاظ آمایش سرزمین و تامین آب داریم را به نقطه دیگری منتقل کنیم. از سوی دیگر، متانول ایران در ماهشهر و عسلویه تولید می شود و انتقال آن از جنوب به شمال غرب کشور کار غیر منطقی است.

تلاش شد در فاز اول گاز طبیعی به متانول تبدیل شده و بعد به سمت تولید پروپیلن ادامه زنجیره از آن مسیر برویم.

متانول مازادی که در آنجا تولید می شود به مصرف استان های شمالی کشور می رسد و مادیگر مجبور نیستیم متانول را از جنوب کشور در فاصله طولانی حمل کنیم و به شمال و شمال غرب کشور برسانیم. بخشی نیز در پایین دست آن به پلی استال و فرم آلدهید تبدیل می شود و مجوز این دو طرح صادر و سرمایه گذار نیز تعیین شده است.

ما در گام دیگر در تلاشیم تا در پایین دستی پروپیلن مجوز تغییر محصول پلی پروپیلن به محصولات ارزشمند تر را ازشورای اقتصاد بگیریم که در حال پیگیری است.

البته هیچ کدام از اینها نافی اینکه طرح اسلام آباد یک طرح مهم و راهبردی برای کشور است، نیست و اولین طرحی است که در این ابعاد با دانش فنی و کاتالیست های ایرانی توسعه پیدا خواهد کرد .در بخش اول این طرح که مجوز شورای اقتصاد را دارد تولید پروپیلن و پلی پروپیلن را در دستور کار داریم.

در تلاش هستیم تا شاید 2 یا 3 محصول دیگر را از پروپیلن تولید کنیم و به سمت محصولات راهبردی تر حرکت کنیم.

ایرنا: سهم پتروشیمی ها در تامین ارز در سامانه نیما چقدر است؟

-محمدی: ۳۵ درصد از ارز سامانه نیما به طور مستقیم از صنعت پتروشیمی تامین می شود، از ۱۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی این صنعت حدود ۷۰ درصد را شرکت ها در سامانه نیما عرضه می کنند، البته برخی از نیازهای ارزی شرکت های پتروشیمی از همین محل تامین می شود.به طور کلی شرکت های پتروشیمی در سال ۹۹ توانستند ۱۵۰درصد تعهد خود، ارز در سامانه نیما عرضه کنند که نقش مهمی در آرامش بازار ارز کشور داشته است.

تلویزیون صنعت پتروشیمی: آیا برگشت شرکت های خارجی به صنعت پتروشیمی که با تحریم از ایران خارج شدند آسان خواهد بود؟ سال ها است که سهامداران پتروشیمی گلستان منتظر تغییر و تحولی در این مجموعه هستند.بخش حاکمیتی پتروشیمی چه کمکی به این پروژه که سال ها است خاک می خورد می تواند بکند.

-محمدی: بازگشت شرکت های خارجی به شدت متاثر از شرایط سیاسی است و اگر شرایط تامین نشود شرایط به همین صورت خواهد بود. در مجموع اگر نگاهی به آمار صنایع پتروشیمی داشته باشیم مشخص می شود که در این مدت توانستیم تا حد زیادی تاب آور شویم. اگر تحریم نبود بسیار بهتر می توانستیم نقشه توسعه را بچینیم، اما با همین وضعیت نیز ساختار پتروشیمی کارنامه قابل قبولی دارد و توانسته روی پای خود بایستد.

در مورد پتروشیمی گلستان نیز سرمایه گذار چندین سال است که تعداد زیادی از افراد را درگیر این پروژه کرده به دنبال تغییر سرمایه گذار هستیم تا این شرایط را تغییر دهیم.

تلویزیون صنعت پتروشیمی: شایعاتی وجود دارد که قرار است خط اتیلن غرب از هلدینگ باختر گرفته شود و به مجموعه دیگری داده شود آیا این موضوع را تایید می کنید؟

-محمدی: ما بر اساس مصوبات و تصمیماتی که از نفت دریافت می کنیم حرکت می کنیم. طرح اتیلن غرب سال گذشته به شرکت ملی صنایع پتروشیمی واگذار شد.اخیرا هیات دولت مصوبه ای داشت که وزارت نفت وضعیت آن را مشخص کند و منتظر تصمیم وزارت نفت هستیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: بحران صنعت برق و خاموشی های اخیر؟آیا تولید صنعت پتروشیمی را تحت تاثیر قرار داده است؟

با توجه شما اعلام کردید برنامه متنوع سازی سبد پتروشیمی را در برنامه خود دارید و برنامه در این زمینه چیست و چقدر از هدفگذاری های صنعت پتروشیمی در دولت روحانی محقق شد؟

-محمدی: تنوع در بازارهای صادراتی ما جزو اهداف عالی است. در واقع اگر بخواهیم تاب آور شویم باید مقاصد صادراتی را متنوع کنیم. ما در شرایط تحریم سال های اخیر از سوی برخی از مشتریان کم رغبتی دیدم و به همین دلیل به برخی بازارهای دیگر معطوف شدیم. در حال حاضر بازار شرکت های همسایه همچون ترکیه عراق افغانستان و امارات رو به گسترش است.

در بستر سیاسی باز و شرایط غیر تحریمی است که می توانیم بازارهای متنوع، بازار کشورهای همسایه، آسیای میانه و اروپا تمرکز کنیم . اما در شرایط فعلی صادراتر ا انجام میدهیم اما به کشورهایی است که کمتر از تحریم تاثیر می گیرند.

برای تنوع سبد محصولات نیز باید به سمت تامین دانش فنی برویم با تامین دانش فنی خارجی به سمت تنوع در تولید محصولات برویم.

در ساختار پتروشیمی اکثر برق مورد نیاز، خصوصا در مناطق پتروشیمی را تولید می کنیم و تاثیر پذیری زیادی از ناپایداری های شبکه نداریم.

ایران پترولیوم: آیا در قراداد 25 ساله با چین، بخش مشخصی برای پتروشیمی در نظر گرفته شده است؟

-محمدی: به صورت مستقیم هنوز مذاکره ای نداشتیم اما در بسته ای که تهیه شده پتروشیمی سهم مهمی دارد ما لیست نیازهای فاینانس را به آنها داده ایم اما هنوز مذاکره ای با آنها نداشته ایم.

مرتبط:

بهره برداری از 3 طرح پتروشیمی در هفته جاری

افتتاح طرح تولید هگزان و پنتان در پتروشیمی اکسیر عسلویه

ابداع روشی نو در کنترل خوردگی خطوط لوله‌ های نفت و گاز

لینک کوتاه:

https://b2n.ir/z58287